چاپ

سیاست و بازاریابی -
بیل گیتس: این فناوری‌های شگفت انگیز می‌توانند دنیا را متحول کنند
k ٧.٣
٥
گجت نیوز / بیل گیتس، موسس مایکروسافت و یکی از ثروتمندترین مردان جهان در گفت‌وگو با مجله علمی MIT، از فناوری های شگفت انگیز و مورد علاقه خود که می‌توانند دنیا را متحول کنند، پرده برداشت.
چندی پیش مجله علمی معتبر مقاله‌های مروری ام آی تی (MIT Technology Review) به گفتگو با بیل گیتس، یکی از پیشگامان حوزه فناوری در عصر حاضر، در مورد فناوری‌های مهم سال 2019 پرداخت. مجله علمی مقاله‌های مروری ام آی تی در این گفتگو از بیل گیتس خواست تا فناوری های شگفت انگیز سال جاری میلادی که می‌توانند انقلاب بزرگی را رقم بزنند، پیش‌بینی کند.
بیل گیتس که مالک اصلی مایکروسافت بود، سال‌ها است که در میان ثروتمندترین مردان جهان قرار دارد. او در رابطه با فناوری های شگفت انگیز که می‌توانند در سال جاری به انقلابی بزرگ تبدیل شوند، به چیزهایی فراتر از سوژه‌های اخبار فناوری می‌اندیشد.
گیتس در این مقاله فناوری های شگفت انگیزی را پیش‌بینی کرد که ممکن است به عنوان اولین‌های جهان جاودانه شوند. او مقاله خود را اینگونه آغاز کرد:
برای پی بردن به مهم‌ترین دستاوردهای بشر در آینده، باید سیر تکاملی خلاقیت بشر از 4 هزار سال پیش از میلاد را بررسی کنیم. یعنی زمانی که مردم بین‌النهرین برای کشاورزی و شخم زدن زمین از ابزارهای تیز استفاده کردند. ما نیز همین روند را ادامه دادیم و رفته‌رفته پیشرفت کردیم. در واقع این فناوری های شگفت انگیز که امروز شاهد آن هستیم، برگرفته از همان شخم زدن اولیه هستند.
ربات‌ها انعطاف‌پذیرتر و چابک‌تر می‌شوند
ربات‌ها سیستم‌های هوشمندی هستند که خودشان یاد می‌گیرند چگونه با دنیای اطراف خود تعامل داشته باشند. اما ربات‌هایی که تاکنون ساخته شده‌اند، هنوز انعطاف‌پذیری و چابکی لازم را ندارند؛ آن‌ها در حال حاضر نمی‌توانند مسئولیت‌های کاری را بپذیرند و در نهایت جایگزین نیروهای انسانی شوند.
ربات‌ها می‌توانند به صورت مداوم، بدون خستگی و با دقت و ظرافت بسیار زیاد یک محصول را از خط تولید بردارند؛ اما حتی اگر آن را یک سانتی‌متر جابه‌جا کنند یا با موارد دیگری که کمی متفاوت است، جابه‌جا کنند، این ماشین ظاهرا خبره دیگر توانایی پیدا کردن آن را ندارد و چنگال‌هایش بی هدف در هوا باز و بسته می‌شود. اگرچه برنامه‌نویسی ربات‌ها هنوز آن‌قدری پیشرفت نکرده است که بتوانند همانند انسان با دیدن اشیاء آن‌ها را شناسایی کنند و بردارند؛ اما ربات‌ها به قدری توانایی دارند و پیشرفته هستند که بتوانند با آزمون و خطاهای مجازی بیاموزند که چگونه با اشیا تعامل کنند.
در سال جاری ربات‌ها می‌توانند یکی از فناوری های شگفت انگیز سال باشند. در حال حاضر رباتی به نام داکتیل (Dactyl) توسط پژوهشگران مرکز غیرانتفاعی هوش مصنوعی باز (OpenAI) در ایالات متحده آمریکا در حال توسعه است. بر روی سر انگشتان این ربات دوربین‌ها و لامپ‌های ریز زیادی تعبیه شده است. ربات در حال توسعه داتیل به کمک اشیای شناخته شده یادگیری خود را تقویت می‌کند. این ربات همچنین با الگوریتم‌های یادگیری شبکه عصبی، برداشتن یک قطعه و چرخاندن آن در دستش را شبیه‌سازی می‌کند و پس از آن وارد عمل می‌شود. نرم افزار ربات داکتیل به گونه‌ای طراحی شده است که در ابتدا به صورت شانسی و بدون برنامه‌ریزی عمل می‌کند، اما با گذشت زمان با افزایش تجربیات خود، برای برداشتن و بازی با اشیای ناشناخته محاسبات دقیق‌تری خواهد داشت.
هوش مصنوعی ربات‌ها هنوز نیازمند پیشرفت‌های بیشتری است تا بتوانند به انعطاف‌پذیری و چابکی بیشتری برای انجام امور خانگی و صنعتی دست پیدا کنند. اگر دانشمندان موفق شوند که روند یادگیری ماشین را به خوبی گسترش بدهند، در آینده‌ای نزدیک شاهد ربات‌هایی خواهیم بود که قطعات دستگاه‌ها را در کارخانه‌ها به هم متصل می‌کنند، به شستشوی ظرف‌ها می‌پردازند، لباس‌ها را در ماشین لباس‌شویی قرار می‌دهند و حتی به سالمندان در انجام امور شخصی‌شان یاری می‌دهند.
به زودی شاهد موج جدیدی از انرژی هسته‌ای خواهیم بود
بیل گیتس در ادامه صحبت‌های خود در مورد فناوری های شگفت انگیز به موضوع راکتورهای هسته‌ای پرداخت. او اشاره کرد که به زودی شاهد ورود راکتورهای هسته‌ای با فناوری‌های پیشرفته خواهیم بود. سال گذشته طرح جدیدی از ساختار هسته مطرح شد که در این طرح کمیت تکانه (Momentum) منظور شده است. این طرح می‌تواند تحول زیادی در تولید انرژی ایمن و ارزان از منابع هسته‌ای ایجاد کند. یکی از این فناوری‌های نسل جدید، تولید راکتور شکافت نسل چهارم است. راکتور شکافت نسل چهارم یک راکتور کوچک در مقیاس مولکولی و در واقع نمونه‌ای تکامل یافته از راکتورهای هسته‌ای سنتی و راکتورهای هسته‌ای همجوشی است که پیش از این دسترسی به آن غیرممکن به نظر می‌رسید. هم اکنون شرکت‌های تولیدکننده راکتورهای شکافت نسل چهارم در کانادا و ایالات متحده آمریکا در مرحله تحقیق و توسعه قرار دارند. هدف آنها عرضه انرژی تولید شده تا سال آینده است.
راکتورهای هسته‌ای قابلیت تولید چند ده مگاوات برق را دارند. این در حالی است که راکتورهای هسته‌ای سنتی در حدود هزار مگاوات تولید دارند. کارشناسان حوزه انرژی هسته‌ای عقیده دارند که این راکتورهای مینیاتوری و کوچک کم‌هزینه‌تر هستند و خطرات زیست‌محیطی و اقتصادی را هم کاهش می‌دهند.
راکتورهای همجوشی هم همچنان در حال توسعه هستند و پیشرفت‌های قابل توجهی در این زمینه حاصل شده است. با وجود این که هنوز انتطار دستیابی به این فناوری را تا پیش از سال 2030/1409 نداریم، اما کمپانی‌های هسته‌ای بزرگ پیشرفت‌های خوبی در این حوزه داشته‌اند. این فناوری که همچون رویا به نظر می‌رسد، به دلیل عدم نیاز به ذوب و عدم تولید زباله با طول عمر بالا، قطعا مخالفت‌های عمومی کمتری در مقایسه با راکتورهای سنتی خواهد داشت. بیل گیتس یکی از سرمایه‌گذاران دو شرکت بزرگ تولیدکننده این راکتورها است.
واکسن های سرطان شخصی شده وارد بازار می‌شوند
یکی از فناوری های شگفت انگیز اخیر دستیابی به واکسن های سرطان شخصی شده هستند. در حال حاضر آخرین مراحل تجاری‌سازی اولین داروی سرطان شخصی شده توسط دانشمندان در حال انجام است. اگر همان‌طور که انتظار داریم این فرایند موفقیت‌آمیز باشد، افراد مبتلا به سرطان می‌توانند بدون مصرف دارو‌های شیمیایی، سیستم طبیعی بدن خود را طوری هدایت کنند که به صورت موثر با سرطان مبارزه کند و به عوارض جانبی مصرف داروها دچار نشوند.
واکسن های سرطان شخصی شده یک روش درمانی هستند که با تحریک سیستم دفاعی بدن، آن را آماده می‌کند که به شناسایی جهشی ویژه‌ای که در مورد هر تومور منحصربه‌فرد است، بپردازد. به این ترتیب، سیستم ایمنی فقط سلول‌های سرطانی را مورد حمله قرار می‌‌دهد و سلول‌های سالم بدن آسیب نمی‌بینند. اما در روش‌های مرسوم و داروهای شیمی درمانی حال حاضر، دارو به سمت بافت سرطانی بیشتر هدایت خواهد شد اما برای سایر سلول‌های بدن هم آسیب‌هایی را به همراه دارد.
مزیت دیگر واکنس های سرطان سفارشی شده این است که سیستم ایمنی بدن پس از مقابله اولیه با سلول‌های سرطانی، آنها را به خاطر می‌سپارد. از این طریق اگر مجددا سرطان بازگشت، این بار سیستم ایمنی بدن بسیار هوشیارتر و مقاوم‌تر خواهد بود و برای مقابله با سلول‌های سرطانی جدید، بی‌درنگ نیروهای خود را اعزام خواهد کرد.
فرضیه امکان تولید واکسن های سرطانی سفارشی شده در حدود 10 سال پیش شروع به شکل‌گیری کرد. 5 سال بعد از تکمیل پروژه ژنوم انسان، محققان اولین توالی ژنی یک سلول سرطانی را منتشر کردند. آنها فورا تحقیقات و بررسی تفاوت‌های ژنی میان سلول‌های سرطانی و سلول‌های عادی و همچنین همه‌ی انواع سلول‌های سرطانی را شروع کردند. سپس در این تحقیقات مشخص شد که هر نوع سلول سرطانی حداقل چند صد جهش منحصربه‌خودش دارد.
چند سال بعد، شرکت دارویی بیو ان تک (BioNTech) آلمان نتایج تحقیقاتی را ارائه کرد که نشان می‌داد در صورتی که مقدار کافی از توالی دی ان ای ژن جهش یافته وارد بدن شود، سیستم ایمنی بدن قادر است که برای مقابله با این توالی، گلبول‌های تهاجمی تولید کند. به این ترتیب بدن می‌تواند سلول‌هایی از بدن را که این توالی ژنی را دارند، پیدا کرده و مورد حمله قرار بدهد.
تحقیقات این شرکت با همکاری شرکت زیست فناوری بزرگ دیگری به نام ژن تک (Genetech) اکنون در مرحله بررسی‌های بالینی گسترده‌ای قرار دارد که شامل 10 نوع سرطان و بیش از 560 بیمار است. این دو شرکت به توسعه روش‌های نوین برای تولید ارزان و سریع هزاران نوع از واکسن های سرطان شخصی شده می‌پرازند. سرعت عمل یک فاکتور مهم در این فرایند است، زیرا سرطان پیشروی بسیار سریعی دارد. در این روش‌ها باید از سلول‌های سرطانی بیمار نمونه‌برداری شود، توالی ژنی آن کشف شود، سپس بر اساس جهش‌های توالی ژنی، بهترین واکسن تولید شده و در اختیار بیمارستان قرار بگیرد تا پیش از آن که دیر شود، تزریق به بیمار صورت بگیرد.
پیشرفت تکنولوژی جمع‌آوری کربن دی اکسید
بر اساس اعلام کارگروه آب‌وهوا در سازمان ملل، برای پیش‌گیری از اثرات مخرب و خطرناک بالا رفتن دما، باید در قرن حاضر در حدود یک تریلیون تن از کربن دی اکسید جو کاسته شود! راهکارهای فعلی برای به دام انداختن کربن دی اکسید موجود در هوا منجر به انتشار و رسوخ گازهای گلخانه‌ای می‌شود. این در شرایطی است که حتی با کاهش سرعت انتشار کربن دی اکسید، اثر گرمایشی گازهای گلخانه‌ای می‌تواند سال‌ها باقی بماند.
اما در این راستا یک یافته جالب و شگفت‌انگیز در تابستان گذشته به دست آمد. دیوید کیت از دانشمندان علوم آب‌وهوایی دانشگاه هاروارد اعلام کرد دستگاهی که بر اساس سازوکار ربایش مستقیم هوا ساخته است، می‌تواند این کار را با هزینه‌ای کمتر از 100 دلار برای هر تن کربن دی اکسید انجام بدهد که این یک رقم عالی است. این میزان هزینه بسیار کمتر از آن چیزی است که قبلا برآورد می‌شد. به دلیل همین هزینه‌ی بسیار بالا و گران بودن این فرایند، داشمندان بر روی آن متمرکز نمی‌شدند. اگرچه همچنان سال‌ها زمان لازم است تا هزینه‌های این تکنولوژی تا نزدیکی این مقدار اعلام شده کاهش پیدا کند.
دیوید کیت در سال 2009/1388 یک شرکت نوپا را با نام مهندسی کربن در کانادا و با کمک همکارانش پایه‌گذاری کرد. یکی از سرمایه‌گذاران اصلی شرکت مهندسی کربن، بیل گیتس بود. این شرکت قصد داشت به تولید گسترده دستگاه‌هایی که در ابتدا به صورت آزمایشی ساخته بود بپردازد. شرکت مهندسی کربن همچنین برنامه داشت که سوخت مصنوعی خود را که با استفاده از کربن دی اکسید جمع‌آوری شده تولید می‌کرد، به تولید انبوه برساند. همچنین شرکتی به نام تنظیم‌کننده گرمایش جهانی (Global Thermostat) در نیویورک سال گذشته در آلاباما ساخت اولین دستگاه تجاری خود را به پایان رساند.
در ایتالیا نیز یک نوع دستگاه رباینده کربن دی اکسید که البته فناوری آن سوئیسی است، وجود دارد که بر پایه سازوکار ربایش مستقیم هوا عمل می‌کند. این دستگاه قادر است با استفاده از هیدروژن و کربن دی اکسید جمع‌آوری شده، متان تولید کند. سپس دستگاه دیگری در سوئیس کربن دی اکسید را به کارخانه‌های تولید نوشیدنی گازدار به فروش می‌رساند.
پیشرفت تکنولوژی هوش‌مصنوعی دستیاران هوشمند
ربات‌های پیشرفته‌ای که تحت عنوان دستیاران هوشمند از آنها یاد می‌شود نیز تا حدودی توسعه پیدا کرده‌اند. اما همچنان تکنولوژی این دستیاران هوشمند در آن حدی که انتظار می‌رود پیشرفته نیست. با تکنولوژی فعلی نمی‌توان آنها را به عنوان یک دستیار واقعی که انجام بسیاری از کارها را برای انسان تسهیل می‌کند، پذیرفت.
در حال حاضر این دستیاران هوشمند فقط قادر هستند که تعداد محدودی از واژگان و جملات را شناسایی کنند و مقدار زیادی از مکالمات انسان برایشان مبهم است. به همین خاطر نمی‌توانند همه‌ی کارهایی که از آنها خواسته می‌شود را به درستی انجام بدهند.
اما به تازگی پیشرفت‌های چشم‌گیری در عملکرد دستیاران دیجیتال صورت گرفته است. با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین در برنامه‌نویسی هوش مصنوعی این دستیاران دیجیتال، دامنه اطلاعاتی آنها تا حد زیادی افزایش پیدا کرده است. زمانی که این پیشرفت‌ها به تولید جملات روان‌تر منجر شوند، نتیجه بسیار چشم‌گیر خواهد بود. با دستیابی به این توانایی، دیگر لازم نیست از جملات امری و کوتاه استفاده کنید. شما خیلی راحت می‌توانید با آنها معاشرت و گفتگو داشته باشید. همچنین قادر خواهید بود که انجام کارهای روزانه‌ای همچون پیاده‌سازی متن جلسات و صورت جلسات، یافتن اطلاعات مورد نیاز یا حتی خرید آنلاین را به عهده دستیاران دیجیتال قرار بدهید.
گوگل دوپلکس نمونه فوق پیشرفته‌‌ای از دستیاران هوشمند است
یکی از نمونه‌های پیشرفته دستیاران دیجیتال گوگل دوپلکس (Google Duplex) است. گوگل دوپلکس یک نمونه بسیار پیشرفته از همان دستیار گوگل (Google Assistant) است. این دستیار هوشمند می‌تواند پاسخگوی تلفن‌های تبلیغاتی باشد، در ساعت تعیین شده با رستوران تماس گرفته و برایتان میز رزرو کند یا حتی برایتان وقت دکتر بگیرد.
اما داستان پیشرفت‌های هوش مصنوعی به همین‌جا ختم نمی‌شود. این تکنولوژی‌ها باید همچنان برای آن که بتوانند خواسته‌هایتان را به خوبی به انجام برسانند، توسعه پیدا کنند. این دستیاران همچنان برای فهم جملات و پاسخگویی به آنها نا‌توان هستند. اگر در آینده نزدیک بتوانیم این مشکل را رفع کنیم، انقلاب بزرگی در تکنولوژی هوش مصنوعی صورت می‌گیرد.