بزرگنمايي:

از همان روزهاي نخست ايجاد شبکه در چين، کافي نت ها براي معتادان به شبکه، همچون اتاق هاي استعمال مواد مخدر در دنياي مدرن مورد استفاده قرار گرفتند که در آنها اغلب، مردان جوان سرگرم باز ي هاي آنلاين بودند.

اين داستان در کل تا به امروز ادامه دارد. کافي است به يک کافي نت واقع درنزديکي مجتمع هاي کارخانه چيني فاکس کان که بزرگ ترين کارفرماي بخش خصوصي چين و از عرضه کنندگان قطعات شرکت اپل هست، سري بزنيد. در آنجا شاهد خيل عظيمي از مونتاژ کنندگان آي پدها و آي فون ها خواهيد بود که در وقت استراحت خود مشغول بازي هاي آنلايني هستند که چندين شرکت کننده در آنها بازي مي کنند.


تنها چيزي که عوض شده است، بازي هايي است که آنها انجام مي دهند. کمتر از يک دهه پيش بازي هاي خارجي چون بازي «افسانه ميرII» ساخت کره جنوبي 70 درصد بازار بازي هاي آنلاين چين را به خود اختصاص داده بود ؛ اما حالا آنها تنها يک سوم اين بازار را از آن خود دارند و در عوض بازيکنان بيشتر بازي هاي توليدات خانگي از جمله «فانتزي سفر به غرب» يا «افسانه سه فرمانروايي باستاني» را انتخاب مي کنند. در چنين شرايطي ارزش اين بازار از کمتر از 160 ميليون دلار در سال 2003 به حدود 9 ميليارد دلار يعني بيش از يک سوم مجموع بازار جهاني در سال 2012 رسيد. پيش بيني مي شود اين رقم در سال 2016 به 20 ميليارد دلار بالغ شود.

صنعت باز ي هاي آنلاين دو نکته را در مورد اينترنت چين به عنوان موقعيتي براي کسب و کار به تصوير مي کشد. نخست اينکه تعداد مصرف کنندگان و ميزان مصرف آنها با سرعتي باور نکردني رشد کرده است. امروز در چين بيش از هر زمان ديگري افراد به اينترنت مي پردازند تا خريد، بازي و جست وجو کنند يا به تماشاي ويدئو بنشينند و از رسانه هاي اجتماعي استفاده کنند. مهم تر از همه آنکه انتظار مي رود امسال تعداد تراکنش هاي خريد آنلاين چين از آمريکا پيشي گيرد.

دوم اينکه آن مصرف کنندگان تقريبا همه آن زمان و پول را براي پايگاه هاي اينترنتي چيني صرف مي کنند. حزب کمونيست همان صنعت اينترنتي را که مي خواهد در اختيار دارد: يک بخش در حال شکوفايي که در آن به جاي شرکت هاي خارجي، شرکت هاي چيني خدمات رساني مي کنند و بنابراين به لحاظ سياسي قابل اعتمادند (گرچه روي کاغذ، مالکيت بسياري از شرکت هاي چيني تا حدودي خارجي است چه از طريق خريد دارايي هاي بخش خصوصي و چه از طريق سرمايه گذاري مشترک). البته اين صنعت مورد حمايت سياسي، عاري از پيشرفت هاي تکنولوژيک بسيار بزرگ است. جست وجو به دنبال کاربران و درآمدها، به معناي رقابت تنگاتنگ در دستيابي به ابداعات پيشرو است، اما هيچ اختراعي در آن صورت نمي گيرد.

علم اقتصاد نقش مهمي را در اين اکوسيستم چيني ايفا مي کند. بسياري از موسسان شرکت ها، خدمات غربي را به کار گرفتند و اين کار را با بهره گيري از حمايت سرمايه گذاران خارجي (اغلب آمريکايي) انجام دادند. سرمايه گذاراني که فهميده بودند اين بازار به اندازه کافي بزرگ هست تا بتواند از شرکت هاي چيني حمايت کند؛ بنابراين کاربران به جاي بازديد از پايگاه هاي غربي، به پايگاه هاي سينا، سوهو و نت ايز مراجعه مي کنند. آنها به جاي خريد از ايي بي، از تائوبائو خريد مي کنند و با پي پال پول پرداخت نمي کنند، بلکه با آلي پي اين کار را انجام مي دهند و اينها بر کسب و کار خريد اينترنتي چين سلطه يافته اند.در چين، کاربران به جاي مراجعه به گوگل، در بايدو به جست وجو مي پردازند. بسياري از افراد موفق اکنون در ميان ثروتمندترين کارآفرينان چيني هستند. اگر آنها قهرمانان ابداعات نباشند، دست کم مي توان آنان را قهرمانان کسب و کار ناميد. خالق تائوبائو، فردي است به نام جک ما که پيش از آن معلم زبان انگليسي بوده است و نخستين ثروت خود را از Alibaba.com به دست آورد. اين يک پايگاه داده ها براي واردکنندگان و صادرکنندگان بود.

سودهاي هنگفتي که از اين راه ها به دست آمدند، فراوان بوده اند. در سال 2012 چين داراي بيش از 200 ميليون خريدار آنلاين بود که حدود 200 ميليارد دلار در اين خريدها هزينه کرده بودند (به جز خريد غذا و هزينه هاي مربوط به مسافرت) که اين مقدار ده برابر سال 2008 بود. تائوبائو اين بازار را تحت سلطه خود گرفته است. 60 درصد از بسته هاي خريد اينترنتي که در چين ارسال مي شوند، از اينترنت طريق خريداري شده اند. بيش از 370 ميليون نفر در چين فيلم هاي ويدئويي آنلاين تماشا مي کنند و اينترنت به رسانه اي پر طرفدار تبديل شده است؛ اگر چه سانسور هم بر آن اعمال مي شود. علت استقبال مردم چين از اين رسانه اين است که ميزان سانسورها در آن کمتر از تلويزيون و سينما است. بايد و بيش از 70 درصد جست وجوها در چين را به خود اختصاص داده است و سرمايه بازاري آن بالغ بر 30 ميليارد دلار است؛ در حالي که سرمايه بازاري گوگل 267 ميليارد دلار است.

تنسنت، شرکت پيشتاز در بازي هاي آنلاين توانسته است به سودده ترين کسب و کار اينترنتي در چين تبديل شود و در سال 2012 بيش از 2 ميليارد دلار سود به دست آورد. اين شرکت در زمينه تبديل صدها ميليون کاربر شبکه اجتماعي به مشتريان دست به جيب، استاد است. مشترياني که عمدتا اقلام مجازي بازي ها را خريداري مي کنند. تنسنت در ماه فوريه اعلام کرد که حضور خود در آمريکا را گسترش خواهد داد.

گرچه ناکامي بسياري از شرکت هاي خارجي در چين دلايل مختلفي داشته است، اما اغلب آنها تاب آوردن در برابر قوانين نوشته و نانوشته چين را بسيار دشوار يافتند. دليل آن يا اين بوده است که با ارزش ها يا آداب داخل اين کشور در تناقض بوده اند يا تنها به اين دليل ساده که تهديدي براي منافع شرکت هاي داخلي محسوب مي شدند. حتي شرکت هايي چون ياهو و مايکروسافت که براي خودسانسوري در بخش جست وجو و محتوا هم اعلام آمادگي کردند، در صورت به دست آوردن سهم قابل ملاحظه اي از بازار با مشکلاتي جدي مواجه شدند. اين مساله در جاهايي که حزب کمونيست منافع سياسي خاصي دارد بيش از پيش قابل مشاهده است: در بخش اخبار اطلاعات، رسانه هاي جمعي و جست وجو و حتي در بازي هاي آنلاين. بازار بازي هاي آنلايني که چند کاربر در آن بازي مي کنند، نشان مي دهد که چگونه سياست در شکل دهي اينترنت منحصربه فرد چيني ايفاي نقش مي کند.

تا سال 2003 تبليغات چين دائما عليه بازي هاي آنلاين بود و آنان را «ترياک» يا «هروئين» جوانان مي خواند. شبح اعتياد به اينترنت به موضوعي تکراري در مطبوعات چين تبديل شد تا حدي که درمانگاه هايي هم براي ترک آن ايجاد کردند؛ اما به نوشته يکي از استادان دانشگاه آکسفورد به نام هونگ پينگ آني ني، ناگهان اين رويکرد تغيير کرده است. به نظر مي رسد حزب کمونيست هم متوجه قدرت فرهنگي آن شده است و هم پتانسيل اقتصادي بازي هاي آنلاين را درک کرده است. چنانکه روزنامه خلق چين در سال 2003 نوشت: «بازي هاي آنلاين که تا مدت ها هروئين الکترونيکي خوانده مي شدند، اکنون به مردم تاريخ و فرهنگ چين را آموزش مي دهند.» وزارت فرهنگ چين بازي هاي آنلاين را در طبقه «محصولات فرهنگي» جاي داد. حزب کمونيست خواست تا داستان هايي که در بازي هاي آنلاين روايت مي شوند، داستان هاي چيني باشند و نه داستان هاي کره جنوبي يا آمريکا و به ويژه ژاپن. حزب به خواسته خود رسيد.بازار بازي ها امروز تحت سلطه شرکت هاي بزرگ داخلي از جمله تنسنت، نت ايز و شاندا قرار دارد. ليگ جوانان حزب هم بودجه بازي «جنگ مقاومتي آنلاين» را تامين کرد که در آن کاربران در نقش ارتش سرخ چين، مهاجمان ژاپني را مي کشند.

کايي فو لي، يکي از مديران پيشين اپل، مايکرو سافت و گوگل که متولد تايوان است، اکنون بودجه شرکت هاي نوپايي را که در چين تاسيس مي شوند، تامين مي کند. او در چين يک فرد مشهور در زمينه فن آوري است که در سايت سينا ويبو بيش از 30 ميليون نفر طرفدار دارد. در ماه فوريه اکانت او به حالت تعليق درآمد؛ چون در وبلاگش از مشکلات موجود در يک موتور جست وجو نوشته بود به نام جايک که مورد حمايت مالي حزب کمونيست بود؛ اما کاربران زيادي نداشت. لي نظام آموزشي و مسدود کردن برخي سايت ها توسط دولت چين را موجب به تعويق انداختن نوآوري هاي واقعي براي نسل هاي آينده دانسته بود.